Νέστορας Μάτσας

Έλληνας δημοσιογράφος και λογοτέχνης, με σημαντικό έργο στο λαογραφικό και εθνογραφικό ντοκιμαντέρ.

Ο Νέστορας Μάτσας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Η ζωή του σφραγίστηκε από τη σύλληψη του εβραϊκής καταγωγής πατέρα του Πίνχας Μάτσα από τους Γερμανούς στα χρόνια της Κατοχής. Έκτοτε δεν τον ξαναείδε ποτέ ούτε έμαθε για την τύχη του. Μαζί με τον αδερφό του ηθοποιό Αρτέμη Μάτσα (τον εμβληματικό “κακό” του ελληνικού κινηματογράφου) και την αδερφή του πέρασαν δύσκολα παιδικά χρόνια. Στο βιβλίο του «Αυτό το παιδί πέθανε αύριο» αποτυπώνει με εκφραστικότητα τα σκληρά κατοχικά χρόνια μέσα από το βλέμμα ενός παιδιού.

Σπούδασε δημοσιογραφία, θέατρο και κινηματογράφο στο Παρίσι, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφία το 1949 στην εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ», ως κριτικός κινηματογράφου. Στη συνέχεια εργάστηκε στις εφημερίδες «Μεσημβρινή», «Βραδυνή», «Εστία», στα περιοδικά «Επίκαιρα» και «Νέα Εστία».

Παράλληλα με τη δημοσιογραφία ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία. Το 1951 έκανε την εμφάνισή του στο χώρο των γραμμάτων, με νουβέλες και διηγήματα στο περιοδικό «Νέα Εστία». Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του αποτέλεσε και το πρώτο του βιβλίο με τον τίτλο «Άνθρωποι των Χαμένων Παραδείσων», που κυκλοφόρησε το 1954. Ακολούθησαν έκτοτε πολλά βιβλία, όπως βιογραφίες, διηγήματα, μυθιστορήματα, αλλά και παιδική λογοτεχνία. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν τα βιβλία «Κλειστοί ουρανοί», «Ο Μεσσίας», «Το παραμύθι του Θεόφιλου» (Α' κρατικό βραβείο μυθιστορηματικής βιογραφίας), «Χωρίς Αγάπη» (Διεθνής έπαινος βραβείου Άντερσεν), «Στέγη από ουρανό: Σαρακατσάνικο οδοιπορικό», «Το περιβόλι με τα χαμένα παραμύθια» (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών) και «Το δισάκι του ασκητή». Πολλά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πλήθος ξένων γλωσσών, ακόμη και στα κινεζικά.

Συνεργάστηκε για πολλά χρόνια με το ΕΙΡΤ και την ΥΕΝΕΔ, έχοντας στο ενεργητικό του πάνω από 1.000 εκπομπές. Πρώτος καθιέρωσε τα εθνογραφικά ντοκιμαντέρ, ενώ ήταν ο πρώτος που εισήγαγε στην ελληνική τηλεόραση τα λαογραφικά και εθνογραφικά προγράμματα. Γύρισε πάνω 150 εθνογραφικά ντοκιμαντέρ, πολλά από τα οποία έχουν κερδίσει διεθνή βραβεία και διακρίσεις, όπως «Οι ρίζες του τόπου μας», «Το Α και το Ω: Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός» και «Αλέξανδρος ο Μέγας».

O Νέστορας Μάτσας υπήρξε εμβληματική φυσιογνωμία της μεταπολεμικής ελληνικής δημοσιογραφίας. Η δράση, η σταδιοδρομία και το λογοτεχνικό του έργο αποτελούν ορόσημο στη λαογραφία και στην εθνογραφία της Ελλάδας. Η αναγνώρισή του από την ελληνική, δημοσιογραφική και πνευματική κοινότητα υπήρξε καθολική και το έργο του απέσπασε τη διεθνή αναγνώριση. Ως άνθρωπος ήταν ευγενής, αξιοπρεπής, συναδελφικός, ήπιος, χωρίς ίχνος αυτοπροβολής, έπαρσης ή αλαζονείας.

Ο Νέστορας Μάτσας πέθανε στις 28 Ιουνίου 2012, σε ηλικία 82 ετών.