Χο Τσι Μινχ: Ο αρχιτέκτονας της ανεξαρτησίας του Βιετνάμ

Ο Χο Τσι Μινχ υπήρξε ο αρχιτέκτονας της ανεξαρτησίας του Βιετνάμ, έχοντας να αντιμετωπίσει πρώτα τους Γάλλους αποικιοκράτες και στη συνέχεια τους Αμερικανούς εισβολείς. Ως ηγέτης του βιετναμικού εθνικιστικού κινήματος επί περίπου τρεις δεκαετίες, συγκαταλέγεται στους πρωτεργάτες του μεταπολεμικού αντιαποικιακού κινήματος της Ασίας και στους σημαντικότερους κομμουνιστές ηγέτες του 20ού αιώνα.

Το 1930 ίδρυσε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδοκίνας και το 1941 το Ενιαίο Δημοκρατικό Αγωνιστικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Βιετνάμ (γνωστό ως Βιετμίνχ). Από το 1945 έως τον θάνατό του το 1969 διετέλεσε Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Βόρειο Βιετνάμ).

Τα πρώτα χρόνια

Ο Νγκουγέν Τατ Θανχ, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 19 Μαΐου 1890 στο χωριό Κιμ Λιεν του Κεντρικού Βιετνάμ. Από το 1825, η Γαλλία με το επιχείρημα ότι διώκονταν οι χριστιανοί της περιοχής, οι οποίοι είχαν προσηλυτιστεί από Γάλλους ιεραποστόλους τον 17ο αιώνα, είχε αποικίσει την Κοχιγκίνα (πρώτη ονομασία του Βιετνάμ από τους Ευρωπαίους αποικιστές), το Ανάμ και το Τονκίνο, τρεις περιοχές που αποτελούν το σημερινό Βιετνάμ, και τις συγχώνευσε με το Λάος και την Καμπότζη.

Ο Νγκουγιέν ήταν γιος ενός φτωχού δημοσίου υπαλλήλου από τον οποίο κληρονόμησε τα αντιαποικιακά του αισθήματα. Εργάστηκε αρχικά ως δάσκαλος και αργότερα μπάρκαρε ως μάγειρας σ' ένα γαλλικό καράβι. Έζησε στη Νέα Υόρκη, τη Βοστώνη και το Λονδίνο, κάνοντας διάφορα επαγγέλματα.

Από το 1919 έως το 1923 έζησε στο Παρίσι, όπου ανέπτυξε πολιτική δράση με το ψευδώνυμο Νγκουγέν Άι Κουόκ («Νγκουγέν ο Πατριώτης»). Εκεί αναμείχθηκε στο σοσιαλιστικό κίνημα και υπήρξε ένα από τα πρώτα μέλη του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Το 1919 υπέβαλε αίτημα στους αντιπροσώπους των μεγάλων δυνάμεων στην Ειρηνευτική Συνδιάσκεψη των Βερσαλλιών, με την οποία έληξε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, ζητώντας από τη γαλλική αποικιακή δύναμη να παραχωρήσει στους υπηκόους της στην Ινδοκίνα ίσα δικαιώματα με εκείνα που απολάμβαναν οι Γάλλοι κυρίαρχοι. Μολονότι η ενέργεια αυτή έμεινε αναπάντητη, τον ανέδειξε σε ήρωα των συνειδητοποιημένων Βιετναμέζων.

Το ταξίδι στην Μόσχα και οι “βολές” προς το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα

Το 1923 πήγε για πρώτη φορά στη Μόσχα, όπου έζησε μερικούς μήνες. Τον Ιούνιο του 1924 επέστρεψε και συμμετείχε στο 5ο Συνέδριο της Τρίτης Διεθνούς, κατά τη διάρκεια του οποίου κατηγόρησε το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα ότι δεν αντιτασσόταν με αποφασιστικότητα στην αποικιοκρατία. Η ομιλία του ήταν σημαντική, επειδή διατύπωσε για πρώτη φορά την πίστη του στη σημασία του επαναστατικού ρόλου των καταπιεσμένων αγροτών (σε αντιδιαστολή με τον ρόλο των βιομηχανικών εργατών).

Επηρεασμένος βαθιά από τις λενινιστικές θέσεις της Κομιντέρν για τον επαναστατικό αγώνα των λαών που βρίσκονται κάτω από το ζυγό των αποικιοκρατών και αφού συνένωσε τους διάσπαρτους κομμουνιστικούς πυρήνες, ίδρυσε το 1930 το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ, το οποίο μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδοκίνας, προκειμένου να τύχει ευρύτερης αναγνώρισης. Την ίδια χρονιά κατέφυγε ξανά στη Σοβιετική Ένωση, όταν καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο με την κατηγορία της υποκίνησης αντιαποικιακών εξεγέρσεων στο Βιετνάμ.

Η “συμμαχία” με τους Αμερικάνους

Το 1938 εγκαταστάθηκε στην Κίνα και το 1941 μαζί με άλλους εξόριστους Βιετναμέζους ίδρυσε το Ενιαίο Δημοκρατικό Αγωνιστικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Βιετνάμ, γνωστό ως Βιετμίνχ. Τότε υιοθέτησε το ψευδώνυμο Χο Τσι Μινχ («Αυτός που διαφωτίζει» στα Βιετναμικά). Το 1942 φυλακίστηκε στην Κίνα από τους Εθνικιστές, αλλά τους έπεισε να τον αποφυλακίσουν κι επέστρεψε στο Βιετνάμ. Εκεί έπεισε την αμερικανική OSS (προκάτοχο της CIA) να τον εφοδιάσει με όπλα και χρήματα. Μάλιστα ζήτησε από τον Αμερικανό ταγματάρχη που συνάντησε να μεταβιβάσει στους συμπατριώτες του ότι οι Βιετναμέζοι αγαπούσαν τους Αμερικανούς και ότι ουδέποτε θα πολεμούσαν εναντίον τους.

Το 1945 συνέβησαν δύο γεγονότα που άνοιξαν για τους Βιετναμέζους επαναστάτες τον δρόμο προς την εξουσία. Το πρώτο ήταν η κατάκτηση της Ινδοκίνας από τους Ιάπωνες (1940), οι οποίοι φυλάκισαν ή εκτέλεσαν όλους τους Γάλλους αξιωματούχους. Έξι μήνες αργότερα οι ΗΠΑ έριξαν την ατομική βόμβα στην Χιροσίμα και οι Ιάπωνες ηττήθηκαν ολοκληρωτικά. Με τον τρόπο αυτό, εξοντώθηκαν οι δύο ισχυρότεροι εχθροί των Βιετμίνχ και του Χο Τσι Μινχ.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1945 ανακήρυξε στο Ανόι την ανεξαρτησία του Βιετνάμ μετά τη συνθηκολόγηοη της Ιαπωνίας και την παραίτηση του Μπάο Ντάι που είχαν ενθρονίσει οι Ιάπωνες. O Χο Τσι Μινχ την ίδια ημέρα αναγορεύτηκε πρόεδρος και πρωθυπουργός της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το θάνατό του, το 1969. Στην πράξη διακήρυξης της ανεξαρτησίας της χώρας του, ο αρχηγός τον Βιετνάμ τόνιζε: «Εμείς, μέλη της προσωρινής κυβέρνησης και εκπρόσωποι ολόκληρου του λαού τον Βιετνάμ, δηλώνουμε ότι δεν θα έχουμε πια καμία σχέση με την ιμπεριαλιστική Γαλλία. Όλος ο λαός του Βιετνάμ είναι αποφασισμένος να κινητοποιήσει κάθε πνευματική και υλική δύναμη και να θυσιάσει ζωές και περιουσίες με σκοπό την υπεράσπιση του δικαιώματός του για ελευθερία και ανεξαρτησία».

Ο Πρώτος Πόλεμος της Ινδοκίνας

Ο Χο Τσι Μινχ έχοντας ταχθεί κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας και του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού, διατηρούσε καλές σχέσεις με την Κίνα και τη Σοβιετική Ένωση, οι οποίες του έστελναν συνεχώς μεγάλη βοήθεια. Η Γαλλία μετά τη δική της απελευθέρωση και την ανάληψη της εξουσίας από τον Ντε Γκολ επιχείρησε να διατηρήσει τα κεκτημένα της στο Βιετνάμ. Αποβίβασε στρατιωτικές δυνάμεις και σύντομα κατέλαβε το Νότιο Βιετνάμ. Στις 19 Δεκεμβρίου 1946 ύστερα από γαλλικό βομβαρδισμό της πόλης Χαϊφόνγκ ξεκίνησε ο Πρώτος Πόλεμος της Ινδοκίνας. Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων με τη Γαλλία, ο Χο Τσι Μινχ αποσύρθηκε στη ζούγκλα (1947) και τέθηκε επικεφαλής των αντάρτικων ομάδων που μάχονταν κατά των κατακτητών.

Στις 7 Μαΐου 1954 οι Γάλλοι υπέστησαν καθοριστική ήττα στο Ντιεν Μπιεν Φου και αναγκάστηκαν να δεχθούν διαπραγματεύσεις, που ολοκληρώθηκαν με τη Συμφωνία της Γενεύης (21 Ιουλίου 1954), βάσει της οποίας το Βιετνάμ διαιρέθηκε σε δύο τομείς, με όριο το 17ο παράλληλο, και αναγνωρίστηκε η κυριαρχία των δυνάμεων του Χο Τσι Μινχ στο βόρειο τομέα (Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ ή Βόρειο Βιετνάμ) και του Κράτους του Βιετνάμ ή Νότιο Βιετνάμ. Επίσης δημιουργήθηκαν δύο νέα κράτη, το Λάος και η Καμπότζη.

Αναδιανομή της καλλιεργήσιμης γης και κρατικοποίηση των βιομηχανικών μονάδων

Κατά την περίοδο 1953- 1956, ακολουθώντας το παράδειγμα των κομμουνιστικών καθεστώτων, ο Χο Τσι Μινχ προέβη σε αναδιανομή της καλλιεργήσιμης γης, που έως τότε βρισκόταν συγκεντρωμένη στα χέρια πλούσιων γαιοκτημόνων, σε φτωχούς ακτήμονες γεωργούς. Στον οικονομικό τομέα, ο Χο Τσι Μινχ προέβη στην κρατικοποίηση των βιομηχανικών μονάδων της χώρας του και προχώρησε στην εφαρμογή ενός πεντάχρονου πλάνου (1961-1965) ενίσχυσης της βαριάς βιομηχανίας με βάση τις εγχώριες πρώτες ύλες. Υπό τη διακυβέρνησή του αυξήθηκε η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και βρέθηκαν νέα κοιτάσματα ορυκτών.

Ο Χο Τσι Μινχ από το Ανόι, την πρωτεύουσα του Βόρειου Βιετνάμ, υποστήριξε τις προσπάθειες του αντάρτικου κινήματος των Βιετκόνγκ στο Νότιου Βιετνάμ, τροφοδοτώντας τους με πολεμοφόδια, από μονοπάτια μέσα στη
ζούγκλα. Μετά την ανάμιξη των Αμερικανών προς υποστήριξη του φιλοδυτικού καθεστώτος του Νοτίου Βιετνάμ προχώρησε στην αποστολή τακτικού στρατού, ο οποίος συνεργάστηκε με τους Βιετκόνγκ εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων, μέχρι την πλήρη κατάκτηση όλης της χώρας.

Ο Χο Τσι Μινχ δεν πρόλαβε να δει τον αγώνα του για την πλήρη ανεξαρτησία του Βιετνάμ να πραγματοποιείται. Πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1969 από καρδιακή προσβολή, έξι χρόνια πριν από την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Νότιο Βιετνάμ. Την 1η Μαΐου 1975, λίγο μετά την κατάληψή της από τους Βιετκόνγκ. η πόλη της Σαϊγκόν ονομάστηκε προς τιμήν του Χο Toτ Μινχ. Τον διαδέχτηκε ο στενός του συνεργάτης Τον Ντουκ Θανγκ (1888-1980).

Ρήσεις του Χο Τσι Μινχ

«Τίποτε δεν είναι πιο πολύτιμο από την ανεξαρτησία και την ελευθερία».
«Μπορείτε να σκοτώσετε δέκα από τους άνδρες μας για καθένα δικό σας που σκοτώνουμε. Ακόμη κι έτσι, εσείς θα ηττηθείτε κι εμείς θα νικήσουμε».
«Είναι προτιμότερο να θυσιάσεις τα πάντα παρά να ζήσεις στη σκλαβιά».
«Αυτό που με ενέπνευσε ήταν ο πατριωτισμός και όχι ο κομμουνισμός».
«Οι κάτοικοι του Βιετνάμ αγαπούν βαθιά την ανεξαρτησία, την ελευθερία και την ειρήνη. Όμως μπροστά στην επιθετικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν ορθώσει το ανάστημα, ενωμένοι σαν ένας άνθρωπος».
«Πολεμάμε για την ανεξαρτησία μας για περισσότερο από 25 χρόνια... Φυσικά και επιθυμούμε την ειρήνη, αλλά δεν θα παραδώσουμε ποτέ την ανεξαρτησία μας για να εξαγοράσουμε την ειρήνη με τις ΗΠΑ».