Πάνος Θασίτης

Ο Πάνος Θασίτης ήταν έλληνας ποιητής, κριτικός και δοκιμιογράφος, ένας από τους εκπροσώπους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, αλλά και της λεγόμενης λογοτεχνικής «γενιάς της ήττας». Το έργο του χαρακτηρίζεται από έντονο πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό.

Ο μικρασιατικής καταγωγής Πάνος Θασίτης γεννήθηκε στον Μόλυβο της Λέσβου το 1923, αλλά από το 1930 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου, ενώ διετέλεσε νομικός σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη.

Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής (1941-1944) πήρε ενεργά μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Υπήρξε αρχισυντάκτης του αντιστασιακού περιοδικού της ΕΠΟΝ Μακεδονίας - Θράκης «Λεύτερα Νιάτα» (1943-1944) και μέλος της εκδοτικής ομάδας του φοιτητικού περιοδικού της Θεσσαλονίκης «Ξεκίνημα» (1944), όπου πρωτοπαρουσιάστηκε στα ελληνικά γράμματα με το ποίημα «Έτσι είναι πάντα». Μετά την απελευθέρωση, καταδιώχτηκε για τα αριστερά του φρονήματα και εξορίστηκε στον Άη-Στράτη και τη Μακρόνησο (1947-1950).

Το 1951, μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, εξέδωσε το πρώτο του ποιητικό έργο με τίτλο «Δίχως Κιβωτό» και ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές «Πράγματα» (1957), «Πράγματα 2 - Αριθμοί» (1962), «Εκατόνησος» (1971), «Ελεεινόν θέατρον...» (1980) και «Σχιστολιθικά» (1983).

Ως κριτικός και δοκιμιογράφος εμφανίστηκε το 1956, αρχικά με το ψευδώνυμο Βασίλης Νησιώτης, από το περιοδικό της Θεσσαλονίκης «Νέα Πορεία», και έως το 1962 δημοσίευε εκτεταμένα κριτικά σχόλια για διάφορα ποιητικά έργα, υποστηρίζοντας απόψεις, που ανέτρεπαν κατεστημένες αξιολογήσεις.

Λίγο αργότερα, στο περιοδικό «Κριτική» (1959-1961) του φίλου του ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη δημοσίευσε μελετήματα με πιο γενικά θέματα κι ένα από τα πρώτα σχόλια για το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη. Το 1963 έδωσε τέσσερις ομιλίες για το ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου στην Εταιρεία «Η Τέχνη» της Θεσσαλονίκης.

Σε βιβλία εξέδωσε τα δοκίμια «Γύρος στην ποίηση» (1966) και «7 δοκίμια για την
ποίηση» (1979). Δημοσίευσε, επίσης, στο ογκώδες αφιέρωμα του εκδοτικού οίκου «Κέδρος» στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο το εκτενές μελέτημα «Επαληθεύσεις της
διαλεκτικής αρχής στο έργο του Γιάννη Ρίτσου» (1981).

Υπηρέτησε και το θέατρο ως μέλος (1974-1977, 1981-1984) και πρόεδρος (1984-1986)
του Διοικητικού Συμβουλίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Ο Πάνος Θασίτης πέθανε στην Θεσσαλονίκη στις 21 Αυγούστου 2008, σε ηλικία 85 ετών.

Κρίσεις για το έργο του Πάνου Θασίτη

Η ποίηση τού Θασίτη λειτουργεί παράλληλα σε δύο διακεκριμένα και συμπληρωματικά στρώματα. Αφαιρετική και ελλειπτική κατά τη μία οικονομία της, με τα σημεία αναφοράς της ωθημένα σε ένα οραματικό πεδίο, συγκροτεί έναν κόσμο βιωμένων καταστάσεων. Σε δεύτερο στρώμα, παραμένοντας αυστηρά προσκολλημένη σε πράγματα και γεγονότα, μεταστοιχειώνει την κοινωνική πλευρά των φαινομένων σε ουμανιστικό δίλημμα, ενώ διαγράφεται η οπτική γω­νία ενός παρατηρητή, παλλόμενου και ενιστάμενου. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ποίηση, στην οποία το κοινωνικό και το συνειδησιακό πρόβλημα συνυπάρχουν και αλληλοπροστατεύονται. Το δοκιμιακό του έργο διακρίνεται για τη διαλεκτική του ανάπτυξη και τη διαυγή του γραφή. Στηριγμένο σε μια προσωπική αντίληψη τού λογοτεχνικού φαινομένου, κατά την οποία το αποφασιστικό κριτήριο τής αξίας, τής σημασίας και τής διάρκειας ενός έργου είναι η αλήθεια του (με την έννοια τής σύμπτωσης βιώματος και απόδοσής του), απορρίπτει κάθε μορφή έκφρασης που θεωρεί ψευδόμενη, ρητορική και ψιμμυθιωμένη, όπως και κάθε εγκλωβισμό τvν φαινομένων τής ζωής και τού κοινωνικού βίου σε κάποια ατομική και πεπερασμένη εκδοχή τους.

Ο Πάνος Θασίτης ξεκινά από μια πολιτική πλευρά της ζωής για να καταλήξει σε πιο προσωπικές ανησυχίες. Και στη δική του περίπτωση οι κριτικοί χρησιμοποίησαν όρους όπως «ποίηση της ύπαρξης» και ποίηση του άγχους».