Χουάν Γκοϊτισόλο

Ο Χουάν Γκοϊτισόλο ήταν ισπανός μυθιστοριογράφος και ποιητής, τιμημένος το 2014 με το βραβείο Θερβάντες, που θεωρείται το Νόμπελ της ισπανόφωνης λογοτεχνίας.

Γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1931 στη Βαρκελώνη από αριστοκρατική οικογένεια της περιοχής. Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, ο πατέρας του φυλακίστηκε από την κυβέρνηση των Δημοκρατικών, ενώ ο μητέρα του σκοτώθηκε από αεροπορική επιδρομή των δυνάμεων του Φράνκο. Στα νιάτα του εντάχθηκε στις γραμμές του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος Ισπανίας.

Σπούδασε νομικά, αλλά τον απορρόφησε η λογοτεχνία. Η λογοτεχνική του διαδρομή του άρχισε το 1954 με την έκδοση του βιβλίου του «Παιχνίδια χεριών» (Juegos de manos). Το έργο του, που εκδόθηκε στο Παρίσι, το Μεξικό και το Μπουένος Άιρες, λογοκρίθηκε εν μέρει στη συνέχεια από τη δικτατορία του Φράνκο, στην οποία ήταν αντίθετος. Είχε εξάλλου εγκατασταθεί στο Παρίσι στο τέλος της δεκαετίας του 1950 για να διαφύγει από τον φρανκισμό και δεν επέστρεψε ποτέ για να μείνει μόνιμα στη χώρα του.

Όταν σε μία συνέντευξη ρωτήθηκε γιατί εγκατέλειψε την Ισπανία σε στιγμές δύσκολες, απάντησε: «Εγώ είμαι συγγραφέας. Και αντιλήφθηκα ότι μία από τις μεθόδους που διαθέτει η δικτατορία για να μας ευνουχίσει είναι ακριβώς αυτή: να μας γίνει έμμονη ιδέα. Γενεές ολόκληρες έχουν αναλωθεί στον αγώνα κατά του Φράνκο, χαραμίζοντας το τάλαντό τους, δίχως με αυτό να εξασθενήσουν τον Φράνκο, αλλά τους εαυτούς τους. Εγώ έφυγα επειδή θέλω να παραμείνω λογοτέχνης. Και δεν θέλω να πέσω στην παγίδα που η δικτατορία την έστησε εξουδετερώνοντας πολλούς συναδέλφους μου».

Ο Χουάν Γκοϊτισόλο επονομαζόταν ο συγγραφέας «των δύο οχθών», επειδή υπερασπιζόταν τον αραβικό κόσμο και είχε αδυναμία στη Λατινική Αμερική. Ήταν γνωστός για τους αφηγηματικούς πειραματισμούς του και για το ιδιαίτερο και απρόβλεπτο στυλ του, καρπό της πνευματικής ανεξαρτησίας του. «Τα πιο σημαντικά έργα του 20ού αιώνα», είχε πει κάποτε, «είναι εκείνα που υπερβαίνουν την τυραννία του είδους: αυτά που είναι, ταυτόχρονα και την ίδια στιγμή, ποίηση, κριτική, αφήγηση και δράμα».

Ο Χουάν Γκοϊτισόλο πέθανε στις 4 Ιουνίου 2017 στο Μαρακές του Μαρόκου, όπου ζούσε από το 1997, μετά το θάνατο της συζύγου του. Τους τελευταίους μήνες της ζωής του αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Ένα κάταγμα στο ισχίο τον είχε υποχρεώσει να μετακινείται με αναπηρική καρέκλα.

Έργα του Χουάν Γκοϊτισόλο στα ελληνικά

• «Τρεις εβδομάδες σένα φανταστικό κήπο» («Las semanas del jardin. un circulo de lectores»)
• Οικογένεια Καρλ Μαρξ» («La saga de los Marx»)
• Αυλαία («Telon de boca»)