Ιωάννης Θεοτόκης

Ιωάννης (Τζον) Θεοτόκης
Ιωάννης (Τζον) Θεοτόκης

Κερκυραίος πολιτικός, που διατέλεσε πρόεδρος της Βουλής (1946-1949) και πρωθυπουργός της Ελλάδας για σχεδόν τρεις μήνες (6 Ιανουαρίου - 23 Μαρτίου 1950). Πολιτικά ανήκε στη δεξιά και ήταν βασιλόφρων.

Ο Ιωάννης Θεοτόκης, γνωστός και ως Τζων Θεοτόκης, γεννήθηκε το 1880 στην Κέρκυρα και ήταν ο δευτερότοκος γιος του τετράκις πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη (1844-1916), αδελφός του πολιτικού Νικολάου Θεοτόκη (1878-1922), ο οποίος εκτελέσθηκε στις 15 Νοεμβρίου του 1922 ως ένας εκ των έξι πρωταιτίων της Μικρασιατικής Καταστροφής και αδελφός της Ζαΐρας Θεοτόκη, μητέρας του πρωθυπουργού Γεωργίου Ράλλη (1918-2006).

Σπούδασε γεωπόνος στη Γαλλία και την Αυστρία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα άσκησε για μικρό χρονικό διάστημα το επάγγελμά του. Το Νοέμβριο του 1914 έγινε αυλάρχης της βασίλισσας Σοφίας, την οποία ακολούθησε στην εξορία της το 1917. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1920 και στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου εξελέγη βουλευτής Κερκύρας με το Λαϊκό Κόμμα. Επανεξελέγη βουλευτής Κερκύρας στις εκλογές των ετών 1926, 1932, 1933, 1935, 1936 και 1946. Σε όλες αυτές τις εκλογικές αναμετρήσεις ήταν υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος, εκτός από αυτή του 1936, στην οποία ηγήθηκε δικού του κόμματος, μαζί με τον Γεώργιο Κονδύλη.

Επί κυβερνήσεων Παναγή Τσαλδάρη (1932-1935) διετέλεσε υπουργός Γεωργίας. Παραιτήθηκε τον Ιούλιο του 1935, επειδή διαφώνησε με τον Τσαλδάρη για το πολιτειακό ζήτημα και πρωτοστάτησε στις διεργασίες για την ταχεία επάνοδο στο καθεστώς της Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Μετά την ανατροπή της κυβέρνησης Τσαλδάρη (Οκτώβριος 1935) με πραξικοπηματικό τρόπο από τον Γεώργιο Κονδύλη και το σχηματισμό βραχύβιας κυβέρνησης από τον ίδιο, ο Θεοτόκης διορίστηκε αντιπρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργός Εξωτερικών.

Τον Δεκέμβριο του 1935 ίδρυσε το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα, στο οποίο προσχώρησαν 40 βουλευτές. Στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 συνεργάστηκε με το Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα του Κονδύλη και άλλους ανεξάρτητους βουλευτές υπό τη σημαία της Γενικής Λαϊκής Ριζοσπαστικής Ενώσεως, η οποία έλαβε ποσοστό 19,89% και κέρδισε 60 έδρες στη νέα Βουλή. Από αυτές, οι 35 ανήκαν στο ΕΛΚ, που έγινε ρυθμιστής των πολιτικών εξελίξεων. Όταν, μάλιστα, στο πρώτο εξάμηνο του 1936 πέθαναν οι Γεώργιος Κονδύλης, Κωνσταντίνος Δεμερτζής και Παναγής Τσαλδάρης, ο Θεοτόκης παρέμεινε ο βασικός ηγέτης της αντιβενιζελικής παράταξης.

Ωστόσο, αυτό δεν τον εμπόδισε να έλθει σε συνεννόηση με τον ηγέτη της βενιζελικής παράταξης Θεμιστοκλή Σοφούλη για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, που θα εκτόνωνε την πολιτική κρίση. Μολονότι κατέληξαν σε συμφωνία, η οποία ανακοινώθηκε από τον Γεώργιο Β', αυτή δεν υλοποιήθηκε, λόγω της κήρυξης της δικτατορίας από τον Ιωάννη Μεταξά την 4η Αυγούστου 1936, γεγονός που προκάλεσε ρήξη στις σχέσεις του με τον βασιλιά.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής φυλακίστηκε και απέδρασε δύο φορές, ενώ μετά την απελευθέρωση επανήλθε στο Λαϊκό Κόμμα και απεκατέστησε τις σχέσεις του με τα Ανάκτορα. Συμμετείχε στις κυβερνήσεις Παναγιώτη Πουλίτσα ως υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Δημοσίας Τάξεως, Γεωργίας και Εσωτερικών (4 Απριλίου - 18 Απριλίου 1946) και Ντίνου Τσαλδάρη ως Υπουργός Εσωτερικών (18 Απριλίου - 14 Μαΐου 1946). Στις 14 Μαΐου 1946 εξελέγη πρόεδρος της Βουλής και παρέμεινε στη θέση του αυτή έως τις 30 Νοεμβρίου του 1949. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ξεκίνησε η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος του 1846/1911.

Στις 6 Ιανουαρίου 1950 ορκίστηκε πρωθυπουργός και ήταν επικεφαλής υπηρεσιακής κυβέρνησης, η οποία διενήργησε τις εκλογές της 5ης Μαρτίου, τις πρώτες μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου. Μετά την παραίτησή του (23 Μαρτίου) και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Σοφοκλή Βενιζέλο εγκατέλειψε την ενεργό πολιτική και ιδιώτευσε στο οικογενειακό κτήμα στους Καρουσάδες της Κέρκυρας.

Ο Ιωάννης Θεοτόκης πέθανε στην Κέρκυρα στις 6 Ιουνίου του 1961, σε ηλικία 81 ετών. Ο γιος του Σπύρος Θεοτόκης (1908-1988) συνέχισε την πολιτική παράδοση της οικογένειας Θεοτόκη.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ EMAIL ΣΑΣ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας για να λαμβάνετε κάθε μέρα στο email σας τα σημαντικότερα άρθρα του «Σαν Σήμερα .gr»


ΜΟΝΑΔΙΚΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΜΕΛΟΥΣ

premium Γίνε συνδρομητής με μόλις 8 € / μήνα, στήριξε τον αγαπημένο σου ιστότοπο
και απόλαυσε premium περιεχόμενο, χωρίς διαφημίσεις!

ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ