Παναγιώτης Πουλίτσας

Ανώτατος δικαστικός λειτουργός, ακαδημαϊκός και πρωθυπουργός της Ελλάδας για 14 ημέρες (4-18 Απριλίου 1946).

Ο Παναγιώτης Πουλίτσας γεννήθηκε στο Γεράκι Λακωνίας το 1881. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και αναγορεύτηκε διδάκτωρ Νομικής το 1901. Αφού άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στη Σπάρτη επί πενταετία (1902-1907), διορίστηκε κατόπιν διαγωνισμού δικαστής (1907), υπηρετώντας αρχικά ως πρωτοδίκης σε διάφορες επαρχιακές πόλεις.

Συμπλήρωσε τις νομικές σπουδές του στα Πανεπιστήμια Μονάχου και Βερολίνου (1911-1914) και κατόπιν υπηρέτησε αρχικά στη Θεσσαλονίκη και μετά την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου στο Αργυρόκαστρο (1915) ως Πρόεδρος Πρωτοδικών και στη συνέχεια στα Ιωάννινα. Το 1920 προήχθη σε Εφέτη και ανέλαβε τη διεύθυνση του Πρωτοδικείου Αθηνών. Το 1922 αποχώρησε από το δικαστικό σώμα και έως το 1932 δικηγόρησε στην Αθήνα.

Το 1932 επανήλθε στο δικαστικό σώμα ως σύμβουλος Επικρατείας και το 1943 διορίστηκε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, θέση που κράτησε έως το 1951. Ως αντιπρόεδρος του δικαστηρίου μειοψήφισε στην απόφαση 97/1942 του Συμβουλίου Επικρατείας (πλειοψηφία 6 έναντι 5), η οποία χαρακτήρισε ως «de facto κυβέρνηση με πλήρεις νομοθετικές αρμοδιότητες» την κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου.

Η σύντομη πολιτική του διαδρομή ξεκίνησε στις 4 Απριλίου 1946, όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας, επικεφαλής μιας κυβέρνησης ευρύτερου συνασπισμού, με σκοπό τη λύση της εκκρεμότητας του πολιτειακού. Η κυβέρνηση Πουλίτσα, πρώτη μετά την έναρξη του Εμφυλίου Πολέμου, άντεξε μόνο δύο εβδομάδες (4-18 Απριλίου), εξαιτίας των διαφωνιών στους κόλπους της για τον πολιτικό χειρισμό του χρόνου του σχετικού δημοψηφίσματος. Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951 εξελέγη βουλευτής Αθηνών με τον «Ελληνικό Συναγερμό» του Αλέξανδρου Παπάγου.

Ο Παναγιώτης Πουλίτσας ανέπτυξε σημαντική επιστημονική και κοινωνική δραστηριότητα. Εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1947 κι έγινε πρόεδρός της το 1957. Υπήρξε πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (Αρσάκεια και Τοσίτσεια Σχολεία), της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, της Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών, της Χριστιανικής Κοινωνικής Ενώσεως και του Ελληνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου (Νοσοκομείο Άγιος Σάββας). Διετέλεσε αντιπρόεδρος του φιλολογικού συνδέσμου Παρνασσός και της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.

Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει κυρίως νομικές μελέτες, με σημαντικότερη το βιβλίο του Σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας (1946), που επαινέθηκε από τον σπουδαίο Έλληνα αστικολόγο Γεώργιο Μπαλή. Στην εργογραφία του περιλαμβάνονται τα συγγράμματα:

• Σύνοψις του κώδικος της επισκοπής Δρυϊνουπόλεως και Αργυροκάστρου
• Επιγραφαί και ενθυμήσεις εκ της Βορείου Ἠπείρου
• Ιστορία του αραβικού και ιουδαϊκού δικαίου, του J. Κohlen (μετάφραση,1915)
• L’influence de l’institution du Conseil d’Etat française sur le Conseil d’Etat hellenique (1949).
• Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια (εκ των επιμελητών της έκδοσης, 1962-1968)
• Γεράνθιον-Γεράκιον (1926)

Τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικος και διακρίθηκε γενικά για το ήθος, την ακεραιότητα και την αυστηρή αντικειμενικότητά του.

Ο Παναγιώτης Πουλίτσας πέθανε στην Αθήνα στις 16 Ιανουαρίου 1968. Η κηδεία του έγινε στις 11 το πρωί της 17ης Ιανουαρίου στο μητροπολιτικό ναό στην Αθήνα με δημόσια δαπάνη.