Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου (Μουντιάλ) —  15° Παγκόσμιο Κύπελλο (ΗΠΑ, 1994)

Το 15ο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου διεξήχθη από τις 17 Ιουνίου έως τις 17 Ιουλίου του 1994 στις Ηνωμένες Πολιτείες, την πρώτη χώρα εκτός Ευρώπης και Νοτίου Αμερικής, που διοργάνωσε Μουντιάλ. Παρούσα για πρώτη φορά σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου η Εθνική Ελλάδας.

Τρεις χώρες διεκδίκησαν τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου: οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και το Μαρόκο. Τελικά, στις 4 Ιουλίου του 1988 η FIFA ανέθεσε τη διοργάνωση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μία απόφαση με αρκετό ρίσκο, λόγω της αντιδημοφιλίας του ποδοσφαίρου στη χώρα αυτή. Όσοι εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους διαψεύστηκαν, αφού η διοργάνωση σημείωσε μεγάλη επιτυχία και βοήθησε στην ανάπτυξη του ποδοσφαίρου στις ΗΠΑ.

Προκριματική Φάση

Συνολικά, 147 εθνικές ομάδες έλαβαν μέρος στον προκριματικό γύρο του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1994, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Η χώρα μας συμμετείχε στον Ε' προκριματικό όμιλο της Ευρωπαϊκής Ζώνης, με αντιπάλους τη Ρωσία, την Ισλανδία, την Ουγγαρία, το Λουξεμβούργο και τη Γιουγκοσλαβία. Όμως, τον Οκτώβριο του 1992 η FIFA απέκλεισε τη Γιουγκοσλαβία από τη διοργάνωση, λόγω του εμφυλίου πολέμου κι έτσι το έργο της εθνικής μας έγινε ευκολότερο.

Με δύο ομάδες να προκρίνονται από τον όμιλό της, η ομάδα του Αλκέτα Παναγούλια δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη και με 6 νίκες και 2 ισοπαλίες προκρίθηκε πανηγυρικά για πρώτη φορά στην ιστορία της σε τελική φάση παγκοσμίου κυπέλλου. Το σπουδαίο της επίτευγμα γιορτάστηκε έξαλλα στον τελευταίο της αγώνα με τη Ρωσία στο Ολυμπιακό Στάδιο, παρουσία 75.000 θεατών (17 Νοεμβρίου 1993).

Τα αποτελέσματα της Εθνικής μας

• Αθήνα (ΟΑΚΑ, 13 Μαΐου 1992): Ελλάδα - Ισλανδία 1-0 (25' Σοφιανόπουλος)
• Ρέικιαβικ (7 Οκτωβρίου 1992): Ισλανδία - Ελλάδα 0-1 (61' Τσαλουχίδης)
• Θεσσαλονίκη (Καυταντζόγλειο, 11 Νοεμβρίου 1992): Ελλάδα - Ουγγαρία 0-0
• Αθήνα (ΟΑΚΑ, 17 Φεβρουαρίου 1993): Ελλάδα - Λουξεμβούργο 2-0 (30' Δημητριάδης, 65' Μητρόπουλος)
• Μόσχα (23 Μαΐου 1993): Ρωσία - Ελλάδα 1-1 (45' Μητρόπουλος, 70' Ντομπροβόλσκι)
• Λουξεμβούργο (12 Οκτωβρίου 1993): Λουξεμβούργο - Ελλάδα 1-3 (31' Μαχλάς, 63' Αποστολάκης, 71' Σαραβάκος, 82' Φανέλι)
• Αθήνα (ΟΑΚΑ, 17 Νοεμβρίου 1993): Ελλάδα - Ρωσία 1-0 (69' Μαχλάς)

Η τελική βαθμολογία

Θέση	Χώρα	Γκολ Υπέρ	Γκολ Κατά	Βαθμοί
1	Ελλάδα	10	2	14
2	Ρωσία	15	4	12
3	Ισλανδία	7	6	8
4	Ουγγαρία	6	11	5
5	Λουξεμβούργο	2	17	1

Τελική Φάση

Στην τελική φάση του Μουντιάλ συμμετείχαν 24 ομάδες: 13 από την Ευρώπη (Ελλάδα, Γερμανία, Βέλγιο, Ιταλία, Βουλγαρία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Ρουμανία, Ρωσία, Ισπανία, Ελβετία, Σουηδία, Νορβηγία), 6 από την Αμερική (ΗΠΑ, Βραζιλία, Αργεντινή, Βολιβία, Κολομβία, Μεξικό), 3 από την Αφρική (Νιγηρία, Καμερούν, Μαρόκο) και 2 από την Ασία (Σαουδική Αραβία, Νότια Κορέα). Χωρίστηκαν σε 6 ομίλους των τεσσάρων ομάδων έκαστος, ενώ 16 ομάδες προκρίθηκαν για τη δεύτερη φάση, όπου με νοκ-άουτ αγώνες οδηγήθηκαν στο ζευγάρι του τελικού.

Η Ελλάδα συμμετείχε στον 4ο όμιλο, με αντιπάλους την Αργεντινή του Μαραντόνα, τη Νιγηρία του Γεκινί και τη Βουλγαρία του Χρίστο Στόιτσκοφ. Οι εμφανίσεις ήταν ήταν απογοητευτικές (3 ήττες, 0-10 τέρματα) και οι διεθνείς μας λοιδορήθηκαν από τον Τύπο της εποχής. Δεν πρέπει, όμως, να παραβλέψουμε ότι η ομάδα είχε δύσκολο έργο, καθώς οι αντίπαλοί κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητοι ήταν: Η Αργεντινή ήταν η φιναλίστ του προηγούμενου Παγκοσμίου Κυπέλλου, η Βουλγαρία έφθασε μέχρι τα ημιτελικά, αποκλείοντας την παγκόσμια πρωταθλήτρια Γερμανία και η Νιγηρία, παρότι και αυτή πρωτάρα σε τελική φάση Μουντιάλ, διέθετε ένα δυναμικό σύνολο με σπουδαίους ποδοσφαιριστές (Γεκινί, Αμοκάτσι Ολίσε κ.ά.).

Τα αποτελέσματα της Εθνικής μας

• Βοστώνη (21 Ιουνίου 1994): Ελλάδα - Αργεντινή 0-4 (2', 44', 90' Μπατιστούτα, 60' Μαραντόνα)
• Σικάγο (26 Ιουνίου 1994): Ελλάδα - Βουλγαρία 0-4 (5', 55' Στόιτσκοφ, 66' Λέτσκοφ, 90' Μποριμίροφ)
• Βοστώνη (29 Ιουνίου 1994): Ελλάδα - Νιγηρία 0-2 (45' Τζορτζ, 90' Αμοκάτσι)

Η Βαθμολογία του Δ' Ομίλου

Θέση	Χώρα	Γκολ Υπέρ	Γκολ Κατά	Βαθμοί
1	Νιγηρία	6	2	6
2	Βουλγαρία	6	3	6
3	Αργεντινή	6	3	6
4	Ελλάδα	0	10	0

Η σύνθεση της Εθνικής Ελλάδος στο Μουντιάλ του 1994

Στη φάση των 16 προκρίθηκαν οι ομάδες: ΗΠΑ, Γερμανία, Βουλγαρία, Νιγηρία, Ιταλία, Αργεντινή, Βραζιλία, Μεξικό, Βέλγιο, Ρουμανία, Σαουδική Αραβία, Σουηδία, Ιρλανδία, Μεξικό, Ισπανία, Ελβετία.

Τα αποτελέσματα

• Ρουμανία - Αργεντινή 3-2
• Σουηδία - Σαουδική Αραβία 3-1
• Ολλανδία - Ιρλανδία 2-0
• Βραζιλία - ΗΠΑ 1-0
• Βουλγαρία - Μεξικό 1-1 (3-1 στα πέναλτι)
• Γερμανία - Βέλγιο 3-2
• Ιταλία - Νιγηρία 2-1 (1-1 ο κανονικός αγώνας)
• Ελβετία - Ισπανία 3-0

Στην προημιτελική φάση, η Βουλγαρία έκανε τη μεγάλη έκπληξη και απέκλεισε την παγκόσμια πρωταθλήτρια Γερμανία με 2-1. Δύσκολα κρίθηκαν και οι άλλοι τρεις προημιτελικοί: Ιταλία - Ισπανία 2-1, Βραζιλία - Ολλανδία 3-2 και Ρουμανία - Σουηδία 2-2 (4-5 στα πέναλτι). Στα ημιτελικά, η Βραζιλία επικράτησε της Σουηδίας με 1-0 και η Ιταλία της Βουλγαρίας. Για την τρίτη θέση, η Βουλγαρία συνέτριψε τη Βουλγαρία με 4-0 (16 Ιουλίου 1994).

Έτσι, στον τελικό της 17ης Ιουλίου, που διεξήχθη στο «Ρόουζ Μπόουλ» της Πασαντίνα αναμετρήθηκαν η Βραζιλία και η Ιταλία, δύο μεγάλες δυνάμεις του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, που μετρούσαν από τρεις κατακτήσεις η κάθε μία τους. Ο αγώνας είχε όλες τις προδιαγραφές για να γίνει ο τέλειος τελικός. Τελικά, αποδείχθηκε μία ιδιαίτερη βαρετή διαδικασία, που θα μείνει στην ιστορία ως ο πρώτος τελικός, που κρίθηκε στα πέναλτι. Η κανονική διάρκεια και η παράταση έληξαν χωρίς γκολ και στα πέναλτι η Βραζιλία του Μπεμπέτο, του Ρομάριο και του Ντούνγκα ήταν πιο εύστοχη και νίκησε με 3-2. Τραγική μορφή του τελικού, ο σπουδαίος ιταλός επιθετικός Ρομπέρτο Μπάτζιο, που έχασε το καθοριστικό πέναλτι και ουσιαστικά χάρισε το τέταρτο κύπελλο στη «σελεσάο».

Οι συνθέσεις των δύο φιναλίστ

• ΒΡΑΖΙΛΙΑ (Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα): Ταφαρέλ, Ζορζίνιο (21' Καφού), Αλνταίρ, Μάρσιο Σάντος, Μπράνκο, Μάουρο Σίλβα, Ντούνγκα, Μαζίνιο, Ζίνιο (106' Βιόλα), Ρομάριο, Μπεμπέτο.
• ΙΤΑΛΙΑ (Αρίγκο Σάκι): Παλιούκα, Μούσι, Μπαρέζι, Μαλντίνι, Μπεναρίβο, Μπέρτι, Ν. Μπάτζιο, Αλμπερτίνι, Ντοναντόνι, Ρ. Μπάτζιο, Μασάρο.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο των ΗΠΑ σε αριθμούς

• Ομάδες: 24
• Γήπεδα: 9 σε 9 πόλεις
• Αγώνες: 52
• Γκολ: 141 (2,71 ανά αγώνα)
• Πρώτοι Σκόρερ: Χρίστο Στόιτσκοφ (Βουλγαρία) και Ολέγκ Σαλένκο (Ρωσία) από 6.
• Περισσότερα γκολ σ’ ένα αγώνα: 5 από τον ρώσο Ολέγκ Σαλένκο στον αγώνα Ρωσίας - Καμερούν 6-1.
• Καλύτερη επίθεση: Σουηδία με 15 γκολ.
• Χειρότερη επίθεση: Ελλάδα χωρίς γκολ.
• Μεγαλύτερη σε έκταση νίκη: Ρωσία - Καμερούν 6-1
• Συνολικά γκολ σ’ έναν αγώνα: 7 στον αγώνα Ρωσίας - Καμερούν 6-1.
• Χρυσή Μπάλα (Καλύτερος Παίχτης): Ρομάριο (Βραζιλία) με 5 γκολ και 1 ασίστ.
• Θεατές: 3.587.538 (68.991 ανά παιγνίδι)

Αξιοσημείωτα γεγονότα

• Συνεχίστηκε η παράδοση που θέλει τις ευρωπαϊκές ομάδες να μην κατακτούν τίτλο επί αμερικανικού εδάφους.
• Στα θλιβερά γεγονότα του Μουντιάλ, η δολοφονία του κολομβιανού ποδοσφαιριστή Αντρές Εσκομπάρ από τη Μαφία της Κολομβίας (2 Ιουλίου 1994), επειδή σκόραρε εις βάρος της ομάδας του στον αγώνα με τις ΗΠΑ.
• Στα γήπεδα των ΗΠΑ παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τα αυτοκινητάκια μεταφοράς των παιχτών που τραυματίζονται.
• Στον έλεγχο ντόπινγκ που έγινε στον Μαραντόνα βρέθηκαν πέντε διαφορετικά σκευάσματα της εφεδρίνης.
• Η μπάλα των αγώνων ονομαζόταν Questra. Κατασκευασμένη από την Adidas, είχε ως πηγή έμπνευσης τη διαστημική τεχνολογία των ΗΠΑ. Μ’ ένα στρώμα αναδραστικής ενέργειας από λευκή πολυουρεθάνη, ήταν πιο μαλακή και γρήγορη στο γρασίδι.
• O πρώτος τερματοφύλακας που αποβλήθηκε σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου ήταν ο ιταλός Τζιανλούκα Παλιούκα στον αγώνα Ιταλίας - Νορβηγίας.
• Για πρώτη φορά οι διαιτητές εγκατέλειψαν τη μαύρη στολή (σχετική η έκφραση «μαύρα κοράκια») και φόρεσαν πολύχρωμη φανέλα, ανάλογα με τον αγώνα.